Panama streeft ernaar een van de belangrijkste havens uit de achttiende eeuw te herstellen met een investering van 46 miljoen euro om de oude vestingen te rehabiliteren

Voor twee eeuwen was Portobelo een van de belangrijkste havens van Spaans-Amerika, de plaats waar de Indianenvloot elk jaar vanuit Sevilla vertrok. Een project van de regering van Panama, gefinancierd door de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank (IDB), heeft tot doel het verloren glans halverwege de achttiende eeuw te herstellen.

Portobelo is vandaag een klein en teruggetrokken stadje met iets meer dan vierduizend inwoners dat bereikbaar is via een tweebaansweg langs de Caribische kust van Panama, ver van de commerciële drukte van het naburige Colón of de weelderigheid van de financiële zone van Panama-Stad.

Echter, het is voldoende om de Baai van Portobelo binnen te gaan op de transisthmische weg om oog in oog te staan met een van de meest spectaculaire en gevarieerde verdedigingscomplexen van het Spaanse rijk, dat middeleeuwse kastelen uit de 16e eeuw omvat, tot gefortificeerde vestingen uit het einde van de 18e eeuw.

Volgens Wilhelm Franqueza, voormalig directeur van Historisch Erfgoed van Panama en huidig hoofd van conservering van Portobelo, zal het nieuwe ontwikkelingsplan naar verwachting de komende vier jaar ongeveer 46 miljoen euro investeren met als doel de versterkingen te herstellen, het struikgewas dat vele van de muren bedekt te verwijderen en lacunes te sluiten met behulp van materialen uit die tijd. "De grootste vijand van de restaurateur is water, vooral in een land als Panama met een van de meest intense regenvalregimes in Amerika."

Portobelo komt zeer vroeg voor in de geschiedenis van de Spaanse expansie in Amerika, specifiek op 2 november 1502, toen Christoffel Columbus een basis maakte in de baai tijdens zijn vierde en laatste reis naar Amerika en zijn kwaliteiten als natuurlijke haven benadrukte in zijn dagboek. Minder dan een eeuw later vervangt Portobelo het naburige Nombre de Dios als de belangrijkste Spaanse haven in Midden-Amerika, de plaats waar elk jaar de Indiaanse vloot arriveert, beladen met producten uit Sevilla en vanwaar het vertrekt met goud, zilver en andere zaken die vanuit het vicekoninkrijk Peru worden verstuurd via de landengte van Panama in wat volgens de getuigenissen van die tijd een van de grootste beurzen ter wereld was, die meerdere weken duurde en duizenden mensen trok.

Maar het feit dat het een bron van zoveel rijkdom was, maakte ook dat Portobelo het doelwit werd van de belangrijkste piraten van die tijd. Elk van de forten rond Portobelo was de protagonist van een van deze gevechten.

Direct bij de ingang van de baai bevindt zich het Fort van San Felipe, Todofierro genoemd vanwege de vele brandkranen die beschikbaar zijn en dat toen het nog in aanbouw was in 1596 een aanval moest afslaan die georganiseerd was door Francis Drake, wat zijn laatste expeditie was naar de Spaanse Caraïben.

Aan de andere kant konden het batterijschans van San Jerónimo, die de monding van de haven beschermden, en het kasteel van Santiago de Gloria, dat zich recht tegenover Todofierro bevindt, aan de andere kant van de baai, niet voorkomen dat de stad werd ingenomen door de Engelse piraat Henry Morgan in 1668. Maar de meest verwoestende aanval was degene die tijdens de Oorlog van de Oosten georganiseerd werd in 1739 door Admiraal Edward Vernon, dezelfde die twee jaar later verslagen zou worden vóór Cartagena de Indias verdedigd door Blas de Lezo.

De regering van Panama wil het verval een halt toeroepen door middel van dit programma van investeringen en ook de civiele architectuur van de stad zoals het Koninklijk Rekenkantoor of de Douane, een van de oudste regeringsgebouwen van Midden-Amerika (1630); of Calle Real en Calle de la Merced, de oudste straten in Portobelo, waarvan de kasseien zullen worden hersteld. Het doel van al deze maatregelen is om de baai toegankelijk te maken voor cruisetoerisme dat al enkele jaren een belangrijke bron van welvaart is geworden voor Midden-Amerika en het Caribisch gebied en om via deze bronnen de duurzaamheid van de site te waarborgen.